O żeńskich formach nazw zawodów, tytułów i stanowisk w języku polskim
Ključne besede:
feminatywy, rodzaj gramatyczny, słowotwórstwo, lingwistyka płci, język polskiPovzetek
Tematem artykułu są feminatywy w języku polskim, jak też związek płci z gramatyczną kategorią rodzaju rzeczowników osobowych. Przedstawiono sposoby derywowania nazw żeńskich, ich wykładniki formalne oraz omówiono zmiany, jakie w ostatnim czasie zachodzą w zakresie tworzenia i stosowania feminatywów z uwzględnieniem przyczyn blokady derywacji żeńskiej. Wspomniano również o sposobach neutralizacji rodzajowej, też zaznaczania wariantywności płci.
Literatura
Janusz Anusiewicz, Kwiryna Handke (ur.), 1994: Płeć w języku i kulturze. Język a Kultura T. 9. Wrocław: Wiedza o Kulturze.
Janusz Arabski, Andrzej Łyda, Justyna Ziębka (ur.), 2013: Gender w języku, kulturze i literaturze. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych.
Janusz Arabski, Justyna Ziębka-Białożny (ur.), 2010: Płeć języka – język płci. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych.
Ireneusz Bobrowski, 2012a: Modele gramatyczne a równość płci. Problemy rzeczywiste i pozorne. Oblicza płci. Język – Kultura – Edukacja. Ur. M. Karwatowska, J. Szpyra- Kozłowska. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. 13–21.
Ireneusz Bobrowski, 2012b: Czy Joanna Mucha gwałci język? Język Polski z. 3. 227–30.
Marta Dąbrowska, 2008: Rodzaj gramatyczny a seksizm. Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis z. 125. 67–78.
Stanisław Dubisz (ur.), 2008: Uniwersalny słownik języka polskiego. T. I–IV. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (= USJP).
Renata Grzegorczykowa, Jadwiga Puzynina, 1999: Słowotwórstwo. Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Ur. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. T. 2. Wyd. 3, poprawione. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hanna Jadacka, 2012: Tytuły (naukowe, służbowe, zawodowe) kobiet. (hasło) Wielki słownik poprawnej polszczyzny. Ur. A. Markowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 1687–88.
Jakub Karczewski, Prezeska, adwokatka, wykładowczyni – kilka słów o żeńskich formach nazw zawodów, tytułów i stanowisk. Online.
Małgorzata Karwatowska, Jolanta Szpyra-Kozłowska (ur.), 2012: Oblicza płci. Język – Kultura – Edukacja. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Małgorzata Karwatowska, Jolanta Szpyra-Kozłowska, 2010: Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Alina Kępińska, 2006: Kształtowanie się polskiej kategorii męsko- i niemęskoosobowości. Język wobec płci. Warszawa: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego.
Alina Kępińska, 2007: „Pani prezydent” czy „pani prezydentka”? Poradnik Językowy z. 3. 79–84.
Zenon Klemensiewicz, 1957: Tytuły i nazwy zawodowe kobiet w świetle teorii i praktyki, Język Polski XXXVII, z. 2. 101–19.
Krystyna Kleszczowa, 1994: Zbiory różnorodzajowe a problem genezy rodzaju męskoosobowego. Płeć w języku i kulturze. „Język a Kultura” T. 9. Ur. J. Anusiewicz, K. Handke. Wrocław: Wiedza o Kulturze. 75–84.
Gabriela Koniuszaniec, Hanna Błaszkowska, 2003: Language and gender in Polish. Gender across languages T. 3. Ur. M. Hellinger, H. Bußmann. 259–85.
Zofia Kubiszyn-Mędrala, 2007: Żeńskie nazwy tytułów i zawodów w słownikach współczesnego języka polskiego. LingVaria z. 1/3. 32–40.
Marek Łaziński, 2006: O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Przemysław Łozowski, 2012: Gender jako językowa symbolizacja doświadczenia płci: płeć w języku, płeć języka czy język płci. Oblicza płci. Język – Kultura – Edukacja. Ur. M. Karwatowska, J. Szpyra-Kozłowska. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. 87–94.
Alicja Nagórko, 2003: Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Alicja Nagórko, 2011: Podręczna gramatyka języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Antonina Obrębska-Jabłońska, 1949: O żeńskich formach tytułów i nazw zawodów. Poradnik Językowy z. 4. 1–4.
Andrzej Radomski, Bogumiła Truchlińska (ur.), 2008: Męskość w kulturze współczesnej. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.
Artur Rejter, 2013: Płeć – język – kultura. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Stanowisko Rady Języka Polskiego w sprawie żeńskich form nazw zawodów i tytułów (z 19 marca 2012). Online.
Bogdan Walczak, 2013: Czy językowa nierównorzędność płci ujawnia się w planie synchronicznym na płaszczyźnie systemu gramatycznego? Gender w języku, kulturze i literaturze. Ur. J. Arabski, A. Łyda, J. Ziębka. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych. 105–19.
Adam Wolański, 2008: Edycja tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ewa Woźniak, 2014: Język a emancypacja, feminizm, gender. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN. T. LX. 295–314.
Prenosi
Objavljeno
Kako citirati
Številka
Rubrike
Licenca
Slavistična revija (http://www.srl.si) is distributed under
Creative Commons, attribution 4.0 international.
Slavistična revija publishes fully open access journals, which means that all articles are available on the internet to all users immediately upon publication. Non-commercial use and distribution in any medium is permitted, provided the author and the journal are properly credited.
