O żeńskich formach nazw zawodów, tytułów i stanowisk w języku polskim

Avtorji

  • Maria Wtorkowska

Ključne besede:

feminatywy, rodzaj gramatyczny, słowotwórstwo, lingwistyka płci, język polski

Povzetek

Tematem artykułu są feminatywy w języku polskim, jak też związek płci z gramatyczną kategorią rodzaju rzeczowników osobowych. Przedstawiono sposoby derywowania nazw żeńskich, ich wykładniki formalne oraz omówiono zmiany, jakie w ostatnim czasie zachodzą w zakresie tworzenia i stosowania feminatywów z uwzględnieniem przyczyn blokady derywacji żeńskiej. Wspomniano również o sposobach neutralizacji rodzajowej, też zaznaczania wariantywności płci.

Literatura

Janusz Anusiewicz, Kwiryna Handke (ur.), 1994: Płeć w języku i kulturze. Język a Kultura T. 9. Wrocław: Wiedza o Kulturze.

Janusz Arabski, Andrzej Łyda, Justyna Ziębka (ur.), 2013: Gender w języku, kulturze i literaturze. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych.

Janusz Arabski, Justyna Ziębka-Białożny (ur.), 2010: Płeć języka – język płci. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych.

Ireneusz Bobrowski, 2012a: Modele gramatyczne a równość płci. Problemy rzeczywiste i pozorne. Oblicza płci. Język – Kultura – Edukacja. Ur. M. Karwatowska, J. Szpyra- Kozłowska. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. 13–21.

Ireneusz Bobrowski, 2012b: Czy Joanna Mucha gwałci język? Język Polski z. 3. 227–30.

Marta Dąbrowska, 2008: Rodzaj gramatyczny a seksizm. Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis z. 125. 67–78.

Stanisław Dubisz (ur.), 2008: Uniwersalny słownik języka polskiego. T. I–IV. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. (= USJP).

Renata Grzegorczykowa, Jadwiga Puzynina, 1999: Słowotwórstwo. Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. Ur. R. Grzegorczykowa, R. Laskowski, H. Wróbel. T. 2. Wyd. 3, poprawione. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hanna Jadacka, 2012: Tytuły (naukowe, służbowe, zawodowe) kobiet. (hasło) Wielki słownik poprawnej polszczyzny. Ur. A. Markowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. 1687–88.

Jakub Karczewski, Prezeska, adwokatka, wykładowczyni – kilka słów o żeńskich formach nazw zawodów, tytułów i stanowisk. Online.

Małgorzata Karwatowska, Jolanta Szpyra-Kozłowska (ur.), 2012: Oblicza płci. Język – Kultura – Edukacja. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.

Małgorzata Karwatowska, Jolanta Szpyra-Kozłowska, 2010: Lingwistyka płci. Ona i on w języku polskim. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.

Alina Kępińska, 2006: Kształtowanie się polskiej kategorii męsko- i niemęskoosobowości. Język wobec płci. Warszawa: Zakład Graficzny Uniwersytetu Warszawskiego.

Alina Kępińska, 2007: „Pani prezydent” czy „pani prezydentka”? Poradnik Językowy z. 3. 79–84.

Zenon Klemensiewicz, 1957: Tytuły i nazwy zawodowe kobiet w świetle teorii i praktyki, Język Polski XXXVII, z. 2. 101–19.

Krystyna Kleszczowa, 1994: Zbiory różnorodzajowe a problem genezy rodzaju męskoosobowego. Płeć w języku i kulturze. „Język a Kultura” T. 9. Ur. J. Anusiewicz, K. Handke. Wrocław: Wiedza o Kulturze. 75–84.

Gabriela Koniuszaniec, Hanna Błaszkowska, 2003: Language and gender in Polish. Gender across languages T. 3. Ur. M. Hellinger, H. Bußmann. 259–85.

Zofia Kubiszyn-Mędrala, 2007: Żeńskie nazwy tytułów i zawodów w słownikach współczesnego języka polskiego. LingVaria z. 1/3. 32–40.

Marek Łaziński, 2006: O panach i paniach. Polskie rzeczowniki tytularne i ich asymetria rodzajowo-płciowa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Przemysław Łozowski, 2012: Gender jako językowa symbolizacja doświadczenia płci: płeć w języku, płeć języka czy język płci. Oblicza płci. Język – Kultura – Edukacja. Ur. M. Karwatowska, J. Szpyra-Kozłowska. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. 87–94.

Alicja Nagórko, 2003: Zarys gramatyki polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Alicja Nagórko, 2011: Podręczna gramatyka języka polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Antonina Obrębska-Jabłońska, 1949: O żeńskich formach tytułów i nazw zawodów. Poradnik Językowy z. 4. 1–4.

Andrzej Radomski, Bogumiła Truchlińska (ur.), 2008: Męskość w kulturze współczesnej. Lublin: Wydawnictwo: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.

Artur Rejter, 2013: Płeć – język – kultura. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Stanowisko Rady Języka Polskiego w sprawie żeńskich form nazw zawodów i tytułów (z 19 marca 2012). Online.

Bogdan Walczak, 2013: Czy językowa nierównorzędność płci ujawnia się w planie synchronicznym na płaszczyźnie systemu gramatycznego? Gender w języku, kulturze i literaturze. Ur. J. Arabski, A. Łyda, J. Ziębka. Katowice: Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych. 105–19.

Adam Wolański, 2008: Edycja tekstów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ewa Woźniak, 2014: Język a emancypacja, feminizm, gender. Rozprawy Komisji Językowej ŁTN. T. LX. 295–314.

Objavljeno

2019-07-02

Kako citirati

Wtorkowska, M. (2019) „ O żeńskich formach nazw zawodów, tytułów i stanowisk w języku polskim“, Slavistična revija, 67(2), str. 223–232. Dostopno na: https://srl.si/ojs/srl/article/view/2019-2-1-10 (Pridobljeno: 29 marec 2024).

Številka

Rubrike

RAZPRAVE