Spomin in pozaba (pozabljanje) v delu Przeważna legacyja Samuela Twardowskega
DOI:
https://doi.org/10.57589/srl.v71i3.4105Ključne besede:
spomin, pozaba, Krzysztof Zbaraski, Hotinska vojna, Osman II.Povzetek
Namen članka je opredeliti in opisati karakteristike koncepta spomina v delu Samuela Twardowskega Przeważna legacyja. Spomin in pozaba sta dojeta z vidika preteklosti, sedanjosti in prihodnosti. Zapis je obravnavan kot medij za shranjevanje spomina. Pesnik razmišlja o individualnem in kolektivnem spominu. Spomin je sposobnost spominjanja, njegova posledica je spoštovanje do junakov, spomin lahko pomeni hvaležnost, pozaba je sinonim za odpuščanje, spomin je simbol tradicije in kontinuitete državnosti. Vrednost dejanja določajo prihodnje generacije – le-te odločajo, kaj mora ostati v spominu.
Literatura
Aleida Assmann, 2018: Wprowadzenie: o krytyce, popularności i adekwatności terminu „pamięć”. Między historią a pamięcią. Antologia. Ur. Magdalena Saryusz-Wolska. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. 9–20.
Jacques Le Goff, 2018: Historia i pamięć. Prev. Anna Gronowska, Joanna Stryjczyk. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Hezjod, 1904. Teogonia. Prev. in ur. Kazimierz Kaszewski. Warszawa: Druk Wacława Maślankiewicza.
Marian Kaczmarek, 1972: Epicki kształt poematów historycznych Samuela Twardowskiego. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich.
Jan Kochanowski, 1997: Tren XIX albo sen. Treny. Ur. Janusz Pelc. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo; Biblioteka Narodowa.
Roman Krzywy, 2000a: Objaśnienia. Samuel Twardowski. Przeważna legacyja Krzysztofa Zbaraskiego od Zygmunta III do sołtana Mustafy. Op. Roman Krzywy. Warszawa: Instytut Badań Literackich. 255.
Roman Krzywy, 2000b: Słownik wyrazów archaicznych i orientalnych. Samuel Twardowski. Przeważna legacyja Krzysztofa Zbaraskiego od Zygmunta III do sołtana Mustafy. Op. Roman Krzywy. Warszawa: Instytut Badań Literackich. 409–49.
Roman Krzywy, 2000c: Wprowadzenie do lektury. Samuel Twardowski. Przeważna legacyja Krzysztofa Zbaraskiego od Zygmunta III do sołtana Mustafy. Op. Roman Krzywy. Warszawa: Instytut Badań Literackich. 5–23.
Roman Krzywy, 2013: Wędrówki z Mnemosyne. Studia o topice dawnego podróżopisarstwa. Warszawa: Muzeum Pałac w Wilanowie.
Michał Kuran, 2016: Samuel Twardowski. Christian-Muslim Relations. A Biographical History. Vol. 8: Northen and Eastern Europe (1600–1700). Ur. David Thomas, John Chesworth. Leiden, Boston: Brill. 753–9.
Michał Kuran, 2015: Świat Orientu w „Przeważnej legacyi” Samuela Twardowskiego. Orient i literatura. Między tradycją a nowoczesnością. Ur. Adam Bednarczyk, Magdalena Kubarek, Maciej Szatkowski. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. 241–70.
Zdzisław Piszczek, 1966: Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Paul Ricoeur, 2012: Pamięć indywidualna, pamięć zbiorowa. Pamięć, historia, zapomnienie. Prev. Janusz Margański. Kraków: Universitas. 123–74.
Leszek Podhorodecki, Noj Raszba, 1979: Wojna chocimska 1621 roku. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Marek Prejs, 1999: Egzotyzm w literaturze staropolskiej. Wybrane problemy. Warszawa: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Instytut Literatury Polskiej.
Maria R. Mayenowa (ur.), 1995: Pamięć. Słownik polszczyzny XVI wieku. T. 23. Warszawa: Instytut Badań Literackich Wydawnictwo. 56–66.
Samuel Twardowski, 2000: Przeważna legacyja Krzysztofa Zbaraskiego od Zygmunta III do sołtana Mustafy. Wyd. Roman Krzywy. Warszawa: Instytut Badań Literackich.
Aleksandra Ubertowska, 2013: Praktykowanie postpamięci. Marianne Hirsch i fotograficzne widma z Czernowitz. Teksty Drugie 4. 269–89.
Publiusz Wergiliusz Maro, 1981: Eneida. Ur. Stanisław Stabryła, prev. Tadeusz Karyłowski. Wrocław: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, Wydawnictwo; Biblioteka Narodowa.
Maria Wichowa, 2014/2015: „Jako pamięć o przeszłości i dobrą sławę o sobie czynić”. Staropolscy autorzy o upływie czasu, pielęgnowaniu tradycji i kreowaniu własnego wizerunku dla potomnych, od Galla Anonima do Benedykta Chmielowskiego. Literaturoznawstwo 8–9. 45–61.
Maria Wichowa, 2015: Refleksje o przemijaniu i o pamięci przeszłości. Staropolski dialog z tradycją antyczną (na podstawie „Nowych Aten” ks. Benedykta Chmielowskiego). Acta Universitatis Lodziensis, Folia Litteraria Rossica 8. 67–78.
Prenosi
Objavljeno
Kako citirati
Številka
Rubrike
Licenca
Avtorske pravice (c) 2023 Michał Kuran
To delo je licencirano pod Creative Commons Priznanje avtorstva 4.0 mednarodno licenco.
Slavistična revija (http://www.srl.si) is distributed under
Creative Commons, attribution 4.0 international.
Slavistična revija publishes fully open access journals, which means that all articles are available on the internet to all users immediately upon publication. Non-commercial use and distribution in any medium is permitted, provided the author and the journal are properly credited.
