Parametric probing of divergent-convergent processes in the history of vocabulary

Authors

  • Nina Mechkovskaya Philological Faculty of the Belarusian State University

DOI:

https://doi.org/10.57589/srl.v71i4.4143

Keywords:

Tale of Bygone Years of the 12th century, Statute of the Grand Duchy of Lithuania 1588, Old Russian language, Old Belarusian (Old Ukrainian) language, Church Slavonicisms, Polonisms

Abstract

In order to quantify the degree of lexical divergence of the East Slavic languages, three fragments from the Kyiv chronicle of the early 12th cen. The Tale of Bygone Years (Old Russian language) and three articles from the Statute of the Grand Duchy of Lithuania (Old Belarusian / Old Ukrainian language; printed edition of 1588 in Vilna) are compared with translations into modern East Slavic languages. It is shown that the divergence of related languages increases over time, therefore, in particular, modern equivalent East Slavic translations of fragments of the chronicle are lexically closer to the original sources of the 12th cen. and among themselves than the translations of the articles of the Statute in relation to the primary sources of 1588 and to each other. Of the three languages, Belarusian and Ukrainian are lexically closest to each other; in comparison with them, the pairs “Belarusian – Russian” and “Ukrainian – Russian” are at a much greater distance.

References

ПВЛ – Повесть временных лет. Подготовка текста О.В. Творогова, перевод Д.С. Лихачева. Сост. и общая ред. Д.С. Лихачева, 1978: Памятники литературы Древней Руси. Начало русской литературы. XI – начало XII века. Москва: 23–278.

[PVL – Povest' vremennyh let / Podgotovka teksta O.V. Tvorogova, perevod D.S. Lihačeva. Sost. i obshhaja red. D.S. Lihačeva, 1978: Pamjatniki literatury Drevnej Rusi. Načalo russkoj literatury. XI – načalo XII veka. Moskva: 23–278.]

Статут – Статут Вялікага княства Літоўскага 1588. Галоўны рэдактар І.П. Шамякін, 1989: Статут Вялікага княства Літоўскага 1588. Тэксты. Даведнік. Каментарыі. Мінск: 39–454.

[Statut – Statut Vjalіkaga knjastva Lіtoўskaga 1588. Galoўny rjedaktar І.P. Šamjakin, 1989: Statut Vjalіkaga knjastva Lіtoўskaga 1588. Tjeksty. Davednіk. Kamentaryі. Mіnsk: 39–454.]

***

Аляксандр М. Булыка, 1972: Даўнія запазычанні беларускай мовы. Мiнск.

[Aljaksandr M. Bulyka, 1972: Daўnіja zapazyčannі belaruskaj movy. Minsk.]

Игорь А. Гиниатуллин, Николай А. Пирогов, 2010: Немецко-русский и русско-немецкий словарь для школьников и студентов. Страноведение. Лексика. Грамматика. Москва.

[Igor' A. Giniatullin, Nikolaj A. Pirogov, 2010: Nemecko-russkij i russko-nemeckij slovarʼ dlja školʼnikov i studentov. Stranovedenie. Leksika. Grammatika. Moskva.]

Нина Б. Мечковская, 2016: История языка и история коммуникации. Москва.

[Nina B. Mečkovskaja, 2016: Istorija jazyka i istorija kommunikacii. Moskva.]

Нина Б. Мечковская, 2020: Пуризм vs либерализм в лингвистической идеологии и языковой практике. Pogled v jezik in iz jezika. Adi Vidovič Muha ob jubileju. Ur. Mira Krajnc Ivič, Andreja Žele. Maribor, Bielsko-Biała, Budapest, Kansas, Praha. 213–30.

[Nina B. Mečkovskaja, 2020: Purizm vs liberalizm v lingvističeskoj ideologii i jazykovoj praktike. Pogled v jezik in iz jezika. Adi Vidovič Muha ob jubileju. Ur. Mira Krajnc Ivič, Andreja Žele. Maribor, Bielsko-Biała, Budapest, Kansas, Praha. 213–30.]

Юрий В. Прохоров (ред.). 1995: Математический энциклопедический словарь. Москва.

[Jurij V. Prohorov (red.). 1995: Matematičeskij jenciklopedičeskij slovarʼ. Moskva.]

ССРЛЯ: Словарь современного русского литературного языка. Т. 1– 17. 1950-1965. Москва, Ленинград.

[SSRLJa: Slovarʼ sovremennogo russkogo literaturnogo jazyka. T. 1– 17. 1950-1965. Moskva, Leningrad.]

Николай С. Трубецкой 1990 [1927]: Общеславянский элемент в русской культуре. Вопросы языкознания 2: 123–39; 3: 114–34.

[Nikolaj S. Trubeckoj 1990 [1927]: Obščeslavjanskij jelement v russkoj kulʼture. Voprosy jazykoznanija 2: 123-139; 3: 114–34.]

Іван П. Шамякін (рэд.). 1989: Статут Вялікага княства Літоўскага 1588. Тэксты. Даведнік. Каментарыі. Мінск.

[Іvan P. Šamjakin (rjed.). 1989: Statut Vjalіkaga knjastva Lіtoўskaga 1588. Tjeksty. Davednіk. Kamentaryі. Mіnsk.]

Энцыклапедычны даведнiк. 1989: Іван П. Шамякін (рэд.). Статут Вялікага княства Літоўскага 1588. Тэксты. Даведнік. Каментарыі. Мінск: 455–546.

[Jencyklapedychny davednik. 1989: Іvan P. Shamjakin (rjed.). Statut Vjalіkaga knjastva Lіtoўskaga 1588. Tjeksty. Davednіk. Kamentaryі. Mіnsk: 455–546.]

Published

2023-12-24

How to Cite

Mechkovskaya Н. . (2023) “Parametric probing of divergent-convergent processes in the history of vocabulary”, Slavistična revija, 71(4), pp. 413–436. doi: 10.57589/srl.v71i4.4143.

Issue

Section

ARTICLES