Two South Slavic Herpetonyms in the Light of Linguistics and Ethnography (Proto-Slavic *korvosъsъ ‘Aesculapian snake’ and *guja ‘snake, viper’)

Authors

DOI:

https://doi.org/10.57589/srl.v71i4.4126

Keywords:

lexical archaisms, ethnographic data, Proto-Slavic heritage, spiritual culture of the Slavs, cow’s milk, Slavic folk beliefs, cow-suckling snakes

Abstract

The article analyzes two South Slavic herpetonyms, which can be reconstructed as Proto-Slavic *korvosъsъ (m.) and *guja (f.). The first archetype is a morphologically transparent compound created probably in the Proto-Slavic epoch originally denoting a reptile ‘sucking a cow’ (cf. PSl. *korva f. ‘cow’; PSl. *sъsati ‘suck’). The second appellative *guja represents an Indo-European heritage and means a ‘bovine’ reptile (IE. dial. *gou̯i̯ā f. ‘large non-venomous snake’ ← PIE. *gou̯ii̯os adj. ‘bovine, related to a cow’), i.e. having a passion for suckling milk from cows (this must have been the opinion of at least some Indo-European tribes, cf. Vedic gavyā́ f. ‘desire for cow’s milk’). The exact cognate of the Proto-Slavic term *guja is the Latin word (of Sabine or Italic origin) boa, bova (f.) ‘a large non-venomous snake from the Colubridae (or Pythonidae) family’ (< *bōi̯ā < PIt. *gou̯i̯ā f.). The Sabines and other Italic tribes wrongly accused this snake of milking cows and gradually destroying herds of cattle.

References

Anton Bajec (red.), 1975: Slovar slovenskega knjižnego jezika. T. 2. Ljubljana: Slovenska akademija znanosti in umetnosti.

Bohdan Baranowski, 1967: Zanik tradycyjnego chowu krów oraz wierzeń i zabobonów z nim związanych na terenie obecnego województwa łódzkiego. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.

Wiesław Boryś, 2007: Etymologie słowiańskie i polskie. Wybór studiów z okazji 45-lecia pracy naukowej. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.

Carl Darling Buck, 1905: Elementarbuch der oskisch-umbrischen Dialekte. Heidelberg: Carl Winter’s Universitätsbuchhandlung.

Wanda Budziszewska, 1965: Słowiańskie słownictwo dotyczące przyrody żywej. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Benedykt Chmielowski, 1754: Nowe Ateny, albo Akademia wszelkiey scyencyi pełna. T. 1. Lwów: Drukarni J. K. Mości.

Rick Derksen, 2008: Etymological Dictionary of the Slavic Inherited Lexicon. Leiden, Bos-ton: Brill.

Davide Ermacora, 2017: The Comparative Milk-Suckling Reptile. Anthropozoologica 52/1. 59–81.

Vilim Frančić, 1987: Słownik serbsko-chorwacko-polski. T. 1. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Patricia Gaillard-Seux, 2012: Le serpent, source de santé le corps des serpents dans la thérapeutique gréco-romaine. Anthropozoologica 47/1. 263–89.

Zygmunt Gloger, 1887: Zabobony i mniemania ludu nadnarwiańskiego tyczące ptaków, płazów i owadów. Kraków: Akademia Umiejętności.

Alemko Gluhak. 1993: Hrvatski etimološki rječnik. Zagreb: August Cesarec.

Jakub Kazimierz Haur, 1693: Skład abo skarbiec znakomitych sekretów oekonomiey ziemiańskiey. Kraków: Drukarnia M. A. Schedla.

Elwira Kaczyńska, 2019: Laconian βοῦα ‘Band of Boys’ as a Collective Noun. Graeco-Latina Brunensia 14/1. 93–103.

Jan Karłowicz, Adam Kryński, Władysław Niedźwiedzki, 1902: Słownik języka polskiego. T. 2. Warszawa: Kasa im. Mianowskiego.

Bartosz Jan Kołoczek (tłum.), 2020: Gajusz Juliusz Solinus, Zbiór wiadomości godnych uwagi albo Polihistor. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”.

Tadeusz Lewicki, 1956: Źródła arabskie do dziejów Słowiańszczyzny. T. 1. Wrocław: Zakład imienia Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Erazm Majewski, 1889: Słownik nazwisk zoologicznych i botanicznych polskich. T. 1. Warszawa: Księgarnia Teodora Paprockiego i S-ki.

Erazm Majewski, 1892: Wąż w mowie, pojęciach i praktykach ludu naszego. Wisła 6/1, 6/2. 87–140, 318–371.

Robert Maltby, 1991: A Lexicon of Ancient Latin Etymologies. Leeds: Francis Cairns.

Ranko Matasović (red.), 2016: Etimološki rječnik hrvatskoga jezika. T. 1. Zagreb: Institut za hrvatski jezik i jezikoslovlje.

Mieczysław Mejor (tłum.), 1996: Sebastian Fabian Klonowic. Roxolania. Roksolania czyli ziemie Czerwonej Rusi. Warszawa: Instytut Badań Literackich.

Ireneusz Mikołajczyk, 2019: Gajusz Pliniusz Sekundus. Historia naturalna. T. 2. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Monier Monier-Williams, 1999: A Sanskrit-English Dictionary. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers.

Henryk Perls, 1937: Wąż w wierzeniach ludu polskiego. Lwów: Drukarnia Naukowa.

Maks Pleteršnik, 2006: Slovensko-nemški slovar transliterirana izdaja. T. 1. Red. Metka Furlan. Ljubljana: Slovenska akademija znanosti in umetnosti.

Julius Pokorny, 1959: Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern, München: Francke Verlag.

Mikołaj Rychło, Krzysztof Tomasz Witczak, 2022: Proto-Indo-European Collective Nouns in -ii̯om: Lexical Evidence. The Journal of Indo-European Studies 50/1–2. 153–74.

Joseph Schütz, 1957: Noch ein Tabuwort für ‘Schlange’ im Slavischen. Ezikovedski izsledvanija v čest na akademik Stefan Mladenov / Studia linguistica in honorem acad. Stephani Mladenov. Red. Vladimir Georgiev. Sofia: Bălgarskata Akademija na Naukite. 333–36.

Petar Skok, 1971: Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika. T. 1. Zagreb: Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti.

Franciszek Sławski, 22001: Słownik prasłowiański. Tom 8. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, Wydawnictwo PAN.

André Vaillant, 1928: Serbo-croate gúja. Revue des études slaves 8/3–4. 243–45.

Krzysztof Tomasz Witczak, 2020: Baba, żaba i krowa, czyli rozważania o tym, jak dawne są ludowe wierzenia o żabie wysysającej mleko krowie. Slavia Occidentalis 77/1. 133–51.

Krzysztof Tomasz Witczak, Grażyna Habrajska, Mikołaj Rychło, 2022: Proto-Slavic Collec-tives in *-ьje from a Historical and Comparative Perspective. Slavistična Revija 70/2. 157–73.

Dagmar S. Wodtko, Britta Irslinger, Carolin Schneider, 2008: Nomina im indogermanischen Lexikon. Heidelberg: Universitätsverlag Winter.

Regina Wyżkiewicz-Maksimow, 2018: Węże i żmije w kulturze oraz języku polskim i serbskim. Języki i kultura Słowian. Pamięci Profesora Leszka Moszyńskiego. Red. Anita Gostomska, Dorota Żyłko. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. 168–84.

Владимир И. Георгиев, 1971: Български етимологичен речник. Т. 1. София: Издателство на Българската Академия на Науките.

[Vladimir I. Georgiev, 1971: Bălgarski etimologičen rečnik. T. 1. Sofija: Izdatelstvo na Bălgarskata Akademija na Naukite.]

Милош С. Московљевић, 2000: Речник савременог српског књижевног jезика с језичким саветником. Београд: Гутенбергова галаксија.

[Miloš S. Moskovljević, 2000: Rečnik savremenog srpskog književnog jezika s jezičkim savetnikom. Beograd: Gutenbergova galaksija.]

Петар Ж. Пантелић (red.), 1998: Српски митолошки речник. Београд: Етнографски институт САНУ.

[Petar Ž. Pantelić (red.), 1998: Srpski mitološki rečnik. Beograd: Etnografski institut SANU.]

Сретен Петровић, 2004: Српска митологија: у веровању, обичајима и ритуалу. Невен: Дерета.

[Sreten Petrović, 2004: Srpska mitologija: U verovanju, običajima i tritualu. Neven: Dereta.]

Митар Пешикан (red.), 1978: Речник српскохрватскога књижевног и народног jезика. Књ. 10. Београд: Институт за српскохрватски jезик.

[Mitar Pešikan (red.), 1978: Rečnik srpskohrvatskog književnog i narodnog jezika. Knj. 10. Beograd: Institut za srpskohrvatski jezik.]

Михаило Стевановић (red.), 1969: Речник српскохрватскога књижевног jезика. Књ. 3. Нови Сад, Загреб: Издавачко предузеђе Матице српске.

[Mihailo Stevanović (red.), 1969: Rečnik srpskohrvatskoga književnog jezika. T. 3. Novi Sad, Zagreb: Izdavačko preduzeće Matice srpske.]

Олег Н. Трубачев (red.), 1980: Этимологический словарь славянских языков. Праславянский лексический фонд. Том 7. Москва: Наука.

[Oleg N. Trubačev (red.), 1980: Ètimologičeskij slovar’ slavjanskih jazykov. Praslavjanskij leksičeskij fond. T. 7. Moskva: Nauka.]

Published

2023-12-24

How to Cite

Witczak, K. T., Kowalski, A. and Rychło, M. (2023) “Two South Slavic Herpetonyms in the Light of Linguistics and Ethnography (Proto-Slavic *korvosъsъ ‘Aesculapian snake’ and *guja ‘snake, viper’)”, Slavistična revija, 71(4), pp. 355–368. doi: 10.57589/srl.v71i4.4126.

Issue

Section

ARTICLES